Torba Yasa

SAYI: ÖZDERİN 2020/04

7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covdi-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Torba Yasa”) 17.04.2020 tarih 31102 sayılı Resmi Gazete’de^[1] yayımlanmıştır. Bahse konu Torba Yasa ile düzenlenen maddelerden, sizin için önem arz edebileceklerini düşündüğümüz bazı düzenlemeleri aşağıda paylaşıyoruz.

1. BAZI ALACAKLARIN ERTELENMESİ, ALINMAMASI VEYA YAPILANDIRMASI HAKKINDA DÜZENLEMELER

1. 01/04/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahakkuk edecek hazine taşınmazlarına ilişkin sözleşmelere istinaden ödenmesi gereken bedeller ile ecri misil bedelleri ödemelerinin başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenmesi ve bu sürenin bitiminden itibaren 3 ay uzatılması hususunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilendirilmiştir.

Bu kapsamda, bedeller ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faizi uygulanmadan tahsil edilecektir.

2. 01/04/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahakkuk edecek devlet ormanlarında gerçek veya tüzel kişiler adına verilen izinler ile Orman Genel Müdürlüğü tarafından Devlet İhale Kanunu’na göre kiraya verilen mesire alanları ve taşınmazlardan tahsil edilmesi gereken bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenmiş, bu sürenin bitiminden itibaren 3 ay süreyle uzatılması hususunda Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilendirilmiştir. Ayrıca, verilen izinlerin erteleme dönemi içerisinde tahakkuk eden ilk yıl bedellerine karşılık banka teminat mektubu karşılığında yer teslimi yapılabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemede turizm tesisi maksadı ile verilen izinler hariç tutulmuştur.

Bu kapsamda, bedeller ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faizi uygulanmadan tahsil edilecektir.

3. 01/04/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahakkuk edecek Milli Parklar Kanunu’na tabi yerlerde Devlet İhale Kanunu uyarınca yapılan kiralamalardan kaynaklanan bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenmiş ve bu sürenin bitiminden itibaren 3 ay uzatmaya Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilendirilmiştir.

Bu kapsamda, bedeller ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faizi uygulanmadan tahsil edilecektir.

4. 19/03/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahakkuk edecek büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi bulunduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecri misil ve kiralamadan kaynaklanan bedellerin 3 ay süreyle ertelenmesi hususunda bahsi geçen kurumların organlarına yetki verilmiş, ayrıca bunlardan faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerden faaliyette bulunmadıkları döneme ilişkin kira bedeli tahsil edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu süreleri ilave 3 ay uzatmaya ise, ilgisi olan Çevre Şehircilik Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Bu kapsamda, bedeller ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faizi uygulanmadan tahsil edilecektir.

5. Bu Torba Kanun’un yayımladığı tarihten itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenlerle sınırlı olmak üzere, konutlara ve faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunmayan işyerlerinin su tüketimine bağlı borçlarının ilgili belediye meclisi kararı ile 3 ay ertelenebileceği, bu süreyi ilave 3 ay daha uzatmaya yine belediye meclisinin yetkili olduğu düzenlenmiştir.

Bu kapsamda, bedeller ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faizi uygulanmadan tahsil edilecektir.

6. Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin, faaliyetlerin durdurulduğu veya faaliyette bulunamadıkları dönemlere isabet eden kısmı tahsil edilemeyecektir.
7. Tarım satış kooperatifleri birliklerinin ilgili kanun kapsamında yeniden yapılandırılan ve yılda bir taksit olarak ödemesi gereken Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kaynaklı kredi borçlarının 2020 yılına ait borç taksit ödemeleri, faizsiz olarak 2021 yılına ertelenmiş, buna mukabil 2021 yılı ve takip eden yıllarda ödenecek taksit tutarları da faizsiz olarak birer yıl ertelenmiştir.
8. Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu kapsamında TÜRSAB’ın üyelerine uyguladığı 2020 yılına ilişkin yıllık aidat alınmayacaktır.
9. TEDAŞ tarafından elektrik tüketimine ilişkin alacaklarda;

01/02/2020 tarihi dahil vadesi gelmiş, bu tarih itibari ile ödenmemiş ve ilgili yapılandırma kanunu kapsamında yapılandırılmamış alacakların tamamının 2021 Eylül ayı sonuna kadar TEDAŞ’a veya ilgili dağıtım şirketlerine başvuruda bulunulması ve ödenmesi gereken tutarların ilk taksitinin 2021 Ekim ayı son gününe denk gelmek üzere ve her yıl ilk taksitin tekabül ettiği ayda toplam üç eşit taksitte ödenmesi şartıyla, bu alacakların ödenen kısmına isabet eden ferilerinin tahsilinden vazgeçilmiştir.

2. SÜRE UZATIMI, TOPLANTI ERTELEME VE UZAKTAN ÇALIŞMAYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

1. Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilen lisanslardan 2020 yılında süresi dolacak olanların, geçerlilik süresi 1 yıl uzatılmıştır.
2. 11/03/2020 – 31/07/2020 tarihleri arasında süresi dolan veya dolacak olan ticaret gemilerinin denize elverişlilik belgeleri geçerlilik süresi 01/08/2020 tarihine kadar uzatılmış, bu süreyi 3 ay daha uzatmaya Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
3. Dernekler, kooperatifler, birlikler, odalar genel kurullarının genel olarak 31/07/2020 tarihine kadar ertelenmesine karar verilmiştir. Bu süre ilgili Bakanlık kararı ile ilave 3 ay daha uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları süre bitiminden itibaren 3 ay içerisinde yapılır, bu süreye kadar mevcut organların yetki ve sorumlulukları devam eder.
4. Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin merkez dışında da yapılmasına, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında Bölge sınırları içerisinde yürütülen faaliyetlerin Bölge dışında da 11/03/2020 tarihinden itibaren 4 ay süreyle sınırlı şekilde yürütülmesine Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından izin verilebileceği düzenlenmiştir. Bu takdirde, ilgili kanunlar kapsamındaki indirim, teşvik, istisna ve desteklerden yararlanmaya devam edilir.
5. Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, kiraya verilmesi, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması ve sınırlı ayni hak tesisi işlemleri Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi ve kullanma izni verilmesi ihaleleri, 31/07/2020 tarihine kadar hizmet bedeli karşılığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendirilen ilgili kuruluşlar veya kurumlar tarafından elektronik ortamda yapılabilir.

3. MUHTELİF DÜZENLEMELER

1. Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu’nun İşletme Belgeleri başlıklı 4. Maddesi ise Bakanlıktan izin almak kaydı ile işletme belgesinin acente unvanından bağımsız olarak başka bir tüzel kişiliğe devredilebileceği, devredilen işletme belgesinde yer alan acente unvanı veya iltibasa yol açabilecek unvanın 10 yıl içerisinde hiçbir seyahat acentesine kullandırılamayacağı, işletme belgesini devreden tüzel kişiliğe üç yıl içerisinde yeniden işletme belgesi verilmeyeceği şeklinde değiştirilerek düzenlenmiştir.
2. Sosyal Hizmetler Kanunu uyarınca bakım merkezlerinde bakım hizmeti sunulması için aranan gelir ölçütü ve ağır engellilik şartı, hizmet alımıyla bakım hizmeti sunulması için aranan gelir ölçütü şartı 3 ay süreyle kaldırılmış, bu süreyi 1 yıl uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır.
3. İşsizlik Sigortası Kanunu’nun kısa çalışma ödeneği şartlarını değiştiren bir önceki 25.03.2020 tarihli torba yasada eklenen geçici 23. maddesinde işsizlik ödeneğine başvuruların iki ay içerisinde sonuçlandırılacağı düzenlenmişti, buna ilave olarak başvurulan ve aynı zamanda uygunluk tespitlerinin 2 ay içerisinde sonuçlandırılacağı şeklinde ekleme yapılmıştır.
4. İş Kanununa geçici 10. madde eklenerek;

• İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmelerinin, bu tarih itibari ile 3 (üç) ay süreyle muhtelif kanunlarda ve İş Kanunu’nun 25/II maddesinde düzenlenen ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık ve benzeri halleri hariç (SGK kodu 25) işveren tarafından feshedilemeyeceği,
• Bu tarih itibari ile 3 aylık süreyi geçmemek kaydı ile işverenin işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabileceği, bu değişen koşulların işçi lehine haklı nedenle fesih hakkı vermeyeceği,
• Bu geçici maddeye aykırı şekillerde iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline her bir aykırılık için fiilin işlendiği tarihteki asgari brüt ücret tutarında idari para cezası uygulanacağı,

Hususları düzenlenmiş olup, ayrıca belirtilen süreleri 6 ay kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır.

İşsizlik Kanunu’na geçici 24. madde eklenerek yukarıdaki düzenlemeye paralel olarak, bu tarih itibari ile iş sözleşmesi bulunmakla birlikte işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilerle, 15/03/2020 tarihinden sonra işsizlik ödeneğine hak kazanamayıp iş sözleşmesi feshedilen işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydı ile fesih yapılamayacak 3 ay süreyi geçmemek üzere işsizlik fonundan günlük 39.24 TL tutarında nakdi ücret desteği verileceği, bu destekten damga vergisi hariç kesinti yapılmayacağı düzenlenmiştir. Bu düzenleme kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlanan ve genel sağlık sigortasından yararlanamayan işçiler genel sağlık sigortalı sayılacak ve sigorta primlerinin işsizlik fonundan karşılanacaktır.

Ayrıca, ücretsiz izne ayrılıp, nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin işyerinde fiilen çalışmaya devam ettiğinin tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı aykırılığın işlendiği tarihteki asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacağı ve ödenen nakdi ücret desteğinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile işverenden tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır.

5. İşsizlik Kanunu’na kısa çalışma ödeneği şart ve koşullarını düzenleyen geçici 25. madde eklenerek, Covid-19 sebebiyle, işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanları doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirileceği düzenlenmiştir. Böylece uygulamada yaşanan gecikmelerin önüne geçilmesi ve başvuru süreçlerinin hızlı şekilde sonuçlandırılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda işverenin hatalı veya yersiz bilgi vermesi/beyanları neticesinde yapılan fazla ödemeler yasal faizi ile işverenden tahsil edilecektir.
6. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na eklenen mücbir sebep maddesi uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığı bilişim sistemleri üzerinden yürütülen işlemlerde mücbir sebep nedeniyle meydana gelebilecek gecikmelerde ilgililere gecikme faizi, gecikme zammı, ceza gibi yaptırımlar uygulanmayacaktır.
7. Kaçakçılık ile Mücadele Kanunu’na eklenen geçici madde ile, 30/09/2020 tarihine kadar kanun kapsamında el konulan ve bulaşıcı salgın hastalıkla mücadele ile doğrudan ilgili tıbbi cihaz ve malzemeler, test materyali, plazma, etil alkol, izopropil alkol, gliserol, maske, eldiven, tulum galoş, kolonya, dezenfektan, dezenfeksiyon cihazları, solunum cihazı, yoğun bakım malzemesi, ilaç, aşı, ilk yardım araç gereçleri ve bunların üretiminde kullanılan cihaz ve malzemeler, delil olarak saklanmasına gerek bulunmayan hallerde yeteri kadar numune alındıktan sonra, el koyan idare veya ilgili kamu kurumu tarafından soruşturma evresinde hakim veya kovuşturma evresinde mahkemece tahsisi uygun bulunanların soruşturma veya kovuşturma evresi sonunda iadesine karar verildiği takdirde, rayiç değerleri üzerinden varsa ilgili vergileri ile para cezaları ayrıldıktan sonra kalan tutar, tahsis yapılan kurumca mal/eşya sahibine ödenir. Cumhurbaşkanı bu süreyi 3 ay kadar uzatmaya yetkilidir.
8. Türk Ticaret Kanunu’na geçici 13. madde eklenerek, sermaye şirketlerinde 30/09/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem karının yalnızca %25’ine kadar dağıtımına karar verilebileceği, geçmiş yıl karların ve serbest yedek akçelerin dağıtımına konu edilemeyeceği, genel kurul tarafından yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtımı hususunda yetki verilemeyeceği düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanı bu süreyi 3 ay uzatmaya veya kısaltmaya yetkilidir.
9. Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un ceza hükümlerini düzenleyen 18. Maddesinin ilgili fıkraları yeniden düzenlenmiş ve kanuna ek madde eklenmiştir;

• Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacağı, piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetlerde bulunamayacağı düzenlenmiştir.
• Üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerinden fahiş fiyat artışı yapanlara 10.000 TL’den 100.000 TL’ye kadar, , piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini, serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici (stokçuluk vb.) faaliyetlerde bulunanlara 50.000 TL’den 500.000’ye kadar idari para cezası uygulanabileceği hüküm altına alınmıştır.
• Bu kapsamda faaliyetleri denetlemek ve incelemek, her türlü tedbiri almak, ilgili idari para cezalarını uygulamak için Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulacaktır.

Yukarıda özetlenmeye çalıştığımız hususlarla ilgili herhangi bir sorunuz olması halinde bizimle irtibat kurmanızı rica ederiz.

Saygılarımızla,

Av. Senem ÇETİN
Danışmanlık Departmanı Yöneticisi
Özderin Avukatlık Bürosu